«  »

Происхождение и развитие галактик и звезд

.

11 .,
.
1612
. (15701624) ,
.
17 18 .; .


18 .: . (16881772) ,
. (17111786) , . (17241804) , .
(17281777) . (17381822) .
20 .

. (18721942) . (18891953). ,
, ,
. 1924 1936

2,5- -,
.. . 1929
.
, ,
.

, .

,
.

.

. 1782
. (17301817).
,
.
; , 31 ( 31)
, ,
.

, . 1783,
.
. (17921871),
(18341838)
1864 5 . .
19 . , .
(18521926) 1888 (New General
Catalogue NGC), 7814 . 1895 1908
- (IC)
13 . NGC IC
. ,
31, NGC 224. 1249 13-
, , .
. 1932.

(1964), (1976)
(1991) .
. , ,

1960- . (18981974)
..- (19041994) . . 30 .
15- .
1-
1,2- .


15- ,
. 1967 19-
( ?20?), .
. 50- .
. 2 ., ,
. 1936
- 21-
,
( ?30?).
20 . 21- .

. ,
; ,
, .
, , . 1925
, .
, .
4 : , ,
.

(E)
. .
, ;
.
? 5/10
( E5).

(L S0) , ,
,
,
.
, : 2/10.

(S)
,
. Sa, Sb, Sc, Sd (
) ,
, ( ,
) . , ,
,
.

(I) :
, .. ,
Sm Im, I0,

.

L S

(), (. 1
2):

. 1. . : E, L, S, I
E Im; A
B; s r.
.

. 2.
Sb.

,
,
, ,
.

.
, 1944
. (18931960).

I,
, O
B, K M,
.
,
, .

II, ,
,
G5 K5, , , ;

(. 3). . 4 (
) .

. 3. .
,
I,
II. : NGC
205 () 32 ( ).
.

. 4. ,
( ) . I:
I, . II:
I; III: II,
.



,
II, I. ,

.
,
, ,
.

.
.
.
, 300 . .
;
, , , .
RR
? ,
, . ,

.
,
.
m
M ; (m M)
. ,
.
1020%.

,
, , .
. 1
. ,
,
(. : ).

1. ,



(m M) , . .

18,7 0,15

19,0 0,18

( 31) 24,5 2,15

27,2 8,20

. ( 81) 27,4 8,60

30,7 40

31,3 54

.
.
.
, ,
;
(. 5,):

. 5. .
(
(r/re)1/4, r
, re ,
); NGC 1553;
(
,
).

. (.
5,)
: , .
.

, ,
. , ,

. ,
, .
20%
.
Sa Sd (. 5,).

m
(m M), M.
, , M ? ?22, .. 100
. , . M ???10,
.. . 106 . M,
,
, .

, ,
E Sc
() Mm =
?18,5 ? 0,8 (. 6). Sd
Im .

,
, ,
..
(. 6):

. 6. .
;
.
MB < -16.

.
,
,
.
1% ;
.
( )
.
,
.

/. , ,
,
A K,
. ,
A Im Sm Sd.
AF Sd Sc. Sc Sb
F FG, Sb Sa,
G K. , ,
A
- B K.


(B V), ..
B V .
:

0,0 , 0,5 , 1,0
.

,
, .
, ;
, ,
. ,
, , .

. , ,
:

, (. 7). ,
??/? = Vr/c, c
, Vr , ..
.
,
300 /.
(VM) (rM),
(. 8). VM = 230 /
rM = 40 . . :

. 7. , N,
ab.
(b) (R),
(a) (UV).

. 8. . Vr
VM RM ,
.


, ,
.
,
, :
, .., ,
, .

.
, ,
: M = rVr2/G, G
.
. . 2?1011 ,
4?1011, 15?109.

(L), M/L
M/L ? 5 .

,

(?v),
: M ? R?v2/G, R (
).
50 300 /, 109
1012 .

. 1931.
. 1945.
? ? = c/?,
(??? 100 ) (? ? 1 ),
. ,
,
.
1950 1,9 .
. (-, ) ,
. , 31,
.
.
.
(M 87), (NGC 5128) (NGC 1275)
104?103 . , ,
, .

, .
, , ,
.

,
, 21 .
,
.
21 1944 .
( , ) 1951
, . ,
.
,

( ). ,
, . 0,1%
, . 12%, 510%
. -,
.

, , ,
,
(H2, CO, H2O, HCN, NH3 .),
.
.

. ,
. . ,
(. 9)
. . ,
, (. 2) . 5
. . 2 . . (. 11). 30
. .
.

,
, , ,
.
(108109 ),

.
,
. ,
,
.
. ,
:
, , - .

2.

- .1 6 M/L7



.2 .3 -4 .5



Sbc 14,5? 80? 200? 14?

Sm 0,15 0,6 12 2,75 31 15 5,5

Smp 0,18 2,8 4 0,52 13 3 5,8

31 Sb 2,10 4,4 3 22,9 110 400 17

32 E2 2,10 9,1 4? 0,21 2 1? 5?

33 Sc 2,20 6,3 1 3,63 38 20 5,5

E 0,35 9,2? 45? 0,004 5

E 0,75 9,0 50? 0,019 11 0,1? 5

NGC 205 E 2,10 8,8 11? 0,27 6

NGC 6822 Im 1,80 9,3 20?? 0,11? 7

IC 1613 Im 2,10 9,9 20? 0,076 10

1 .

2 .

3 .

4 .

5 .

6 .

. 9.
, .
11 .
.

.
.
., . ..-.
,
,
.
. ,
,
.

. 11.
.


(. 12).
(., .),
(., .
).

. 12.
.

82, NGC 1275, NGC 5128 (. 13)

, .
.

. 13. NGC 5128 .
.



.
10 . . ;
. , . , ,
. , ,

.

, ,
. 40 . .
; 12? 8 . .
.
, .
, ,
. 200 . . .
Coma ( Coma Berenices ). 10 .
,
1,5?, 5 . . ,
15 . . .

Coma
, .
, : ,
.
1000 /, 10141015 .
, ..
.
,
. , -
.
:
.

. ,

:
.

.
1953 ( 1937 .
,
, ).

, .
100 ., 3040 . . . ,
,
.
,
,
.

,
, ,
.
. 400 /,
1011 . , ,
,
,
,
. 1015 .


.

. . (18851972)
1930- .
1950- . ,
.

. ( )
50 100 . . .
,

,
. , ,
, ,
.

,
,
. ,
,
.

.
. (
, , . ) 1914 1925.
, ..
(?), (?0). ,
Z = (? ? ?0)/??0,
, ..
, . ,
, (

.
300 /).

CALIFORNIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY, Palomar Observatory

.
. 1929
:
D, V,
.. V = HD. H
.
.
Z ? 4
Z ? 5. ,
.

.

.
;
, ,
. ,
(),
, ,
.
, .
,
. , ,
,
. , 1970-
-5, HEAO-1 , ,

. IUE
, IRAS ,
.
,
,
.


. IRAS ,
, .
,
, ,
, . ,
, ,
.
87, , , ,
,
. ,

. ,
, ,
, .
-: , -,
- .

, ,
,

,
.



,
; -, .
1960 5000 ,

. (quasar)
(quasi-stellar radio
source), ,
.

,
, ,
.
,
,
.

.
, ,
, ,
. 1963 .
. (), ,
,
.

. ,
,
, , ,
.
10 . . ;
, ,
56 .
,
.

. :
12- . ,
. ,
, .

, .

. ,
, ,
, .
,
,
. ,
, ,
, .

. ,
. , ,

, ,
, .

, .
, , :
(, )
.
,

.

. , ,
.
.
.
,
.
.
, ,

.

,
. -
.
,
. ,
,
. ,
-. ,
.



, ,
,
, , ,
.
;
.
:
,
. .

,
.

, (
, 1915) ,
,
. . 1939.
,
25 .
1960-
.

.

.
(1915), , ..
,
, -.
, , ..
-.
,
, .
- .

.
, ,
.
, .
, ,
:
,
.
,
,
. M
2?
RG = 2GM/c2, c
, G . 3
8,8 .


, , ,

, .
, .
,
, .
,
, (
). ,
,
.
.

,
,
.
. , ,
,
. ,

, .
,
. ,
, .


, 100 .
100 . , .

, .

, ,
.
, . 15 . ,
.
,
.
1015 .


,
.

, ;
. ,
.
.
,
.

.
.
( )
, ,
.
,
: , ( )
. , ,
,
..

, .

, ,
,
.
.,
., . ..

,
,
.
, , -
. ,
,
. ,
:
, ,
. ,
.
, ,
.

, ,
. , ,

, -
.

,
.
:
, .

. 1973 ,
, ,
( ).
1974 ,
, ,
.
, .
1015 (
), 10?15 ( ).

; ,
. 1015
1011 .
,
.

.
,
;
.
:
.
,
.

,
. ,
;
.
.
,
.
, , ,
. 1996 . ,
NGC 4258, , 40 .
.

,

.
,
. 3 ,
, ,
.


. ,
, ,
.
,

.

1970-
.
V 404 ,
6 .

X-1, LMCX-3, V 616 , QZ ,
1977, 1981 1994.
LMCX-3, ,
8000 .
.



, ,
, -
.
, ,
.
.

.

,
, ,
. , ,
:
. ,
, .
, ,
,
.

, ,
, . ,
, ,
. ,
5000 ,
, ,
, . , ,
.
, ,
.


, , .
275 ..
. .

48 ; 47
, , , , 18 .
: , , .

,
,
.
, .. .

;
.

.
(
,
). ,
, ;
. 2400
,
. , ,
,
.
, .
25 ,
.

(15181521)
,
. 15951596
. (15711627)
. 12
(, , , , , ,
, , , , ).
. (15721625)
(Uranometria, 1603). (,
) 1624 ., .. ,
, ( , , , ,
, ) .,
, .
(Prodromus astronomiae, 1690),
. .
(17131762), 17511753,
(Coelum australe
stelliferum, 1763) 17 (, , ,
, , , , , , , , ,
, , , ),
. 88 ,
.

,
1928
, ,
.



. ,
() .
, , .
. ,
.
- (a ),
-, ,
, . 2-
, (a, b g ),
. ,
; -,
( ).
( 31)
32 NGC 205.

1 n . 10 .
- ,
, 17 .
, 2,2 . .
. ,
15 , -,
, 180 000 . . 300 .
. : R
9 ;
NGC 752, NGC 7662
, , NGC 891.

. , 21 ,
21 . (, a
) ( , b ),
4,5, , ,
-, , .
,
-, . ,
.
1,59 45 . . -
2 2,7
6,
. 400 .
9,2 2,9 .
73, ,
8,6 9,1 0,8
. 1,16 35 . ;
35 .
, 1781 .
(h ), 1930 .
(d ). U
,
( ) ( ).

, : 12
14 9 .
. : 35
, (NGC 2392),
10- , .

. ,
, .
,
;
: , , , , ..
: (a .)
; (b) ; (g) ;
(d) ; (e) ; (z)
.
(h); - -
; ,
: , ,
.
. ,
, ,
( ).
23 .

:
. ,
(. 1650), 4
(80 ), -
. , 5 (
a h)
,
; ;
100 000 .
( 97)
. .
101 , 81
82, 38, ,
, , . 7
. . .

. - ;
.
(a ), 1,43.
- (
seirios, ) ,
8,57 . . ,
23 , .
,
.
5000 ;
,
, (Canicula,
). , .
1834 ,
. 1862, B .
10 000 , A,
100 , , .
B : . 1 /3.
,
. 3 11,5
A 49,98 . 4
41, 2350
. . NGC 2362,
4 t ..
: . 1 . .

. , .
23 , 31 .
;
.
;
, ;
. a b
. d 4,8 6,0
2,3 .

. ( 51) ,
(., 1845).
3,5 -
(.. ),
-. 35 .
. , 9 .
.

. , ;
.
, ,
. ,
, , ,
;
. 20 ,
16 . ,
Y- ,
. , z , .
2
(NGC 7009 NGC 7293).
, .

. , .
(a ),
( 0,06).
, 44
, .
,
, h, z e .
e .
27,06 3,0 3,8
; ,
.
, .
3,96 (b ).
36, 37 38.

. , .
,
. .
1006 .

.
. ( , a
) ,
20. ,
30.
, 37 . ,
0,06 115 .
2,29 ,
a .
,
.
,
,
,
.

.
. ,
.
:
III (3 . ..), , ,

, . 1602
.
, . 42 ,
250 . , .
,
53 NGC 5053, ( 64)
.
Coma Virgo (
), (42 . . )
(16). 3000
, :
98, 99, 88
100. Virgo (),
, ,
, (400 . . )
, Coma
().

. ,
.
,
- ,
. (d )
125 . .
NGC 4038 NGC 4039,
:
,
.

. ,
. 5
.. .
(a ), -
,
3 4 , - 5,4
51,6
.

13,
h z
. .
, 24 600 . .
5,7 .
92.

. , ,
.
. -
, (a ),
, .
(Cor Hydrae) - .
R ,
. 1704. ( 3,5
9 ) . 500 ,
. V
; ,
.
48, 68,
83 NGC 3242 .

. - ,
(, , ),
. -
(a ) (b ).

, .
. a (Cor Caroli
Regis Martyris) I.
.
. 20. ( .
La Superba )
.
,
-
C3.

. ,
. 23 , 16 .
(a ), ,
1,0 ,
4 . (g ),
, ( 32 .
) 171 .
3,45 , 2,7;
6 1929, 2007
0,5 . . 42 . .
ComaVirgo ( ),
3000 ,
49, 59, 60, 84, 86, 87 ( )
89; 58, 90,
85 , 61.
( 104), -
, .
3 273 (12-
), ,
( 0,158; 3 . . ).

. ,
.
, . , ,
,
. g
- .

. ,
.
, , . ,
,
. , ,
. 3700
1500 .. (a
), - 4- 51,38
. - NGC 6543
, x
c .
-,
.

. ,
, .
, ,
: ,
, .
NGC 2244
(NGC 2237), ,
(55 . 11 000
). 50
(NGC 2264), ,
;
(NGC 2261), 2 -
(
, 5- ).

, . 1922. 14,4
O8;
( .
HD 47129). . 150 ,
8090 .

. .
,
.
, . ,
, ,
.
NGC 6397, 8200 .
. NGC 6193,
. 5,5 ,
NGC 6188,
.

. , ,
.. . 3- ,
. b ,
55 . , ; ,
. 8,5 -
,
,
(8,654/), (12,63 .
) 24- .

. , ,
. , 4
. Z 23 ,
2 13 9,6 .

. NGC
2403, . 9 .

. .
(a ) 1,8
57 . .

. , .
: , .
, .
29 . g ,
.
R 1845 . (18231895),
.
. (18251884):
432 5,5 11,7 .
79.

. ,
, . ,
,
. ,
.
, ;
, ,
, . , ;
( , a
a , 5).
, 20 : 27
17 .
, . 1604.
: RS ( 1898,
1933, 1958, 1967 1985);
, (5,98 . )
a ,

(10,3/). ( 9, 10,
12, 14, 19 62), , ,
S- (B 72) (B 78,
, B 59, B 65, B 66 B 67, ).

. , :

. (Serpens Caput) -,
(Serpens Cauda) .
, 7 d , (q
),
. 130 .
4,6 5,0 , 22.
, 7 - a , 26 000 .
5, 7 .
: . 13 . .
16 ,
.

. . ,
,
, 11
190 000 . , .. ,
. ,
, ,
(NGC 2070),
( 1800 . 500 000 ).

. ,
. e , 11,3 . , 13-
.

. ,
. 30 . ,
2,2 3,4 , ,
̻,
, W,
.
,
,
, , 1572 ,
. :
52, 103, NGC 457 NGC 7789,
NGC 147 NGC 185 (
), NGC 281
, NGC 7635.

(). , .
,
. ,
. , ,
, , ,
, ,
, .
, a ,
: 4,3 . .
(3,68/) (0,751).
;
0,04, 1,17 10,68.
. , , . 1915
(4,16 . );
() .
,
. . 80
, 0,5 . .
(b ) ;
0,8 4,0;
490 . . , a
( 4,5) , .
w
(NGC 5139), ,
165 .
17 000 . , .
NGC 5128,
, -,
;
.

. ; ,
, .
- (a
), 0,73
. 235 . ,
1400 61
. 37 .
h , 1843 0,8
( ),
h (NGC 3372) 2
(NGC 3324).
NGC 2516 NGC 3532
NGC 2808.

. ,
, . ,
,
. ,
. o
, .. . 17 .
; ,
3,5 9,3 331 .
77 (NGC 1068)
, ,
NGC 247
, .

. ,
.
-, .
, .
, .
22 , 19 .
30 .
1846 .

.
. .
1890, 1902, 1920, 1944 1966;
.

. , - ;
. z
, ( 60
000 ). L2
2,6 6,2 . 140 . V
4,7 5,3 1,45 ;
.
CP : 11 1942 0,3
. 46,
47, 93 NGC 2477.

.
. ,
(a ) 1,3
. ( ) ( )
. - ;
- 60
000 . , .. ,
b
, ;
-, , ,
. 61 ,
14- . ,
(11,3 . ). . 1838.
,
.
, (NGC 6960
NGC 6992), ,
. 40 000 .
(NGC 7000) .
(. 600 . .
) , .
-1 HDE 226868
,
.

. , .
23 , 10 .
5000 .
.
,
,
.
- (a ), - .
(Cor Leonis).
160 , (1,36 )
(85 . ).
,
.
(b ), .
2,14 43 . .
- (g ),
; 2,0
. R ,
5 10- .
359 ( 13,45)
( 7,80 . ); 100 000
. ,
, .
65,
66, 95 96, 105,
. 8,4 10,4
. ,

.

. .
NGC 2442 11
.

. , ,
.
- ( ) .
.
. ,
, :
. (a )
; 0,04
; 27 . , 58
12 000 .
- ; -.

, -
, . (
) ( )
. (b ), - ,
, 3,4 4,1
12,91 .
,
. e , ..
, ,
, . b g ,
,
9- ( 57).
, ,
. 100 000 .

. Vulpecula cum Ansere,
; . ,
.
( 27) 8 , 3
g ( ).

. .
( ) (a ),
1 . 2102
2731.
2,0 820 . .
, b
, : , 1500 ..
300 ; 2,1 .

. ,
. ,
- , .
45
.

. ,
.

. - .
0,38 (a )
17- (11,41 . ). ,
( ) ( )
.
. - ,
, , .
, . 1861
,
1896. , ,
, 40,65 15 000
, .

. , ,
5- ,
, .

. , ,
. b 4-
400500 .

. Antlia Pneumatica ( )

. .

. - ,
, .
, .

. ,
. 21 ,
( );
18 . . ,
, .
( ), (
) ( a, b g ) :
.
, (.
1664).

.
4- . (. 1) s
5,5 .

. ,
, .
, ,
: , (a, g b ).
. 5
.
, ,
.
, - .
16
0,77 9 , ,
12- . 7
- h ,
3,7 4,5 7,2 .
389 1918, ,
1,4 . .,
17 . : B 143,
NGC 6709, NGC 6781
NGC 6814.

. ,
, ,
. ,
5 4 ,
. -
(d ), -
, (e ) (z )
.
, -
( ), - (
). (a ), -
, ,
0,2 1,2
. 0,7. 520 . 14 000
.
: ,
;
160 . . -
(b ), - ,
0,14. 12 000 ,
7,1; 57 000
, , (
, , ).

, . q ,
:
;
. ,
,
. ,
,
;
( 42),
1500 . 20 . ( 15 000
). ,
(., 1880). 0,5
(z )
(B 33),
IC 434.

. .
NGC
6752 NGC 6744.

. .
, .
,
. g (
) . NGC
3132, ,
, .
,
. 100 000 .

. - . a
, .
;
, .
, ,
,
.
, , .
15,
NGC 7331,
, .
51 , . . 1995
,
.

. ,
.
;
.
, , .
(1,8 )
(a ), . ,
570 . , ,
.
(b ), -
. 1667 1670 .
(16331687). ( 2,1
3,4 , 10 ,
2 20 49 ) 1782 .,
,
;
. :
( 76);
(NGC 1499),
; 34.
h c (NGC 869 NGC
884), 6500 . , 4
.

. . .
, , 630
000 . .
, .

.
. NGC 6101,
S ,
10 15 . ., , -
, .

. ,
. 22 ,
20 . a ,
; 4,3 . z
:
59,6 ,
. 1150 .
. (Praesepe,
44), .
, g d .
. 350 6,3 14
, . 200 .
: 525 . ,
1,5. 67,
1,8 a , 2500 .
. 500 10 16 .
, . 4 . .
; NGC 188
.
, M 67 .

. ,
, .
4,5 .

. , .
( )
( ).
. 19 ,
11 . - (a ), - ,
-
;
2,6. 2 d -,
, , 13,8 . .
74, .


. .
- -.
, (NGC 2419)
(287 000 .
310 000 . ).

. ;
. , , (a
) ,
2,2 17,36 . R
5,9 ,
, 715
.
1866, 2 ,
9 ; 1946 .

. . 4- .
(NGC
3115), .

. , ,
,
,
. .

. ,
; ,
.
24 , 22 , 27
, 20
. , ; ,
, .
:
, . (a
), - (),
.
( 0,86 1,06 );
.
700 , ,
9000 . :
-,
-, ,
. (b )
, ; (2,6 4,9
), 50- .
(l ), .

X-1,
; , ,
.
6, 7 NGC 6231, 4,
62 80.

. .
.
4- . NGC 55 ;
(. 7,5 . . )
. ,
NGC 253, NGC 300, NGC 7793 (
), NGC 247 , , NGC 45 ( ).
, 81 ,
.

. ,
, (.),
. ,
. 5 ,
.

. ,
. , ,
, -
(), , ,
. 71,
U , V
WZ ( 1913, 1946 1978).

. , .
,
. 22 , 17
. ,
30 000 .
.
, , .
, ( 8), ( 17;
, ), ( 20; ),
18, 21, 23, 25 NGC 6603,
22, 28, 54, 55, 69, 70 75. -
, , 1,7
. . NGC 6822,
. 1884.

. - ; .
RR , 387-
, 1944
6 . , ,

, .

. ,
, - . ,
, .
20 , 11 . ( 45)
,
( 410 . ), . 500
, . ,
1, ,
: , , , ,
, . 6 7
. .
, ,
: , , , . ..
.
(. 130 . ) ,
132 9- 259
. , ,
.
(a
), - ;
. 13- ,
0,78 0,93 ;
13- 68 . .

1054 ( 1),
, 1 - z ;
8,4 .
6300 . ; . 6 . ,
80 . . - .
,
16- ,
; ,
.

. , - .
,
, , : ,
, .
33,
, .
Pinwheel (
),
. , (
31). (b
) ,
, 2,3 . . .


. .
47 (NGC 104), 13 000
. 4;
(), ,
, ,
200 000 . .

. , .
6,5 a SX
, 79
10 7,17,4 7,8
.

. , .
, .

. ()
. ,
, W ,
. - .
- (g ) 3100 5100, (b
) 5100 6500, 6500 8300
a .
d
-, 3,6 4,3
5 8 48 . m .
,
, . VV
20,34 ;
1200 , ,
. NGC 188
(5 . ) ;
NGC 6946 .

.
, a . a
3- .

. ,
.

. .


.
, .
, . .
d .
R ,
. 5500 .
( 11)
2 - b ; 500 14-
.

. ,
, . ;
( ) (b )
l , , -
(a ), -
. 0,5
. 120 . 650
. 10,67 . e
9- ;
. 1 . . o2
4 , 9-
(, )
11- .
NGC 1300.

.
. a
21 . .

. -
. ,
: NGC 6726, NGC 6727 NGC 6729.

. .
1,2 (a ),
- .

. ,
1603; .
(a, b, g d) , g a
. (a )
0,8.
,
500 . . -
6070 . , 75.
(NGC 4755)
, .,
.

. ,
.

. ; ,
.



- .. . ., 1978.

.. : . ., 1981.

. . ., 1992.

.. .
, . 166, . 809, 1996.

. ( ). ., 1965

.. . . .,
1968

.. . ., 1969

. . . ., 1969

.. . ., 1971

.. . ., 1973

: Sky & Telescope, 1976, June, p. 408

.. . ., 1981

. . ., 1990

( 6,5 ).
: .., .. ., 1991


?
?
?